Velike prednosti sunčane varoši

Gotovo čitava teritorije opštine Brus nalazi se na kopaoničkom području. Centralno mesto udaljeno je od samog turističkog središta tridesetak kilometara. Umiven uređenim fasadama, sveže asfaltiranim ulicama i popločanim trotoarima, Brus odaje utisak grada o kojem se svojski brine

^{Foto: Marko Basic at sr.wikipedia / CC BY}

Prebirajući po podacima iz brošura i informatora o ovom gradu i opštini, kao osnovno bi se moglo navesti da je oko 17.000 žitelja smešteno u 58 naseljenih mesta, da do svih vode kvalitetni drumovi, da su seoske škole uređene poput varoških. Ipak, jedan podatak je podjednako i zanimljiv i nepoznat onima van opštinskog atara - Brus je mesto sa najvećim brojem sunčanih dana u Srbiji. Takvih je u proseku 200 godišnje, što ga, upoređujući s mestima širom bivše Jugoslavije, svrstava uz rame s hrvatskim ostrvom Hvar.
“Kad tokom jesenjih dana stižete u Brus veoma često iz magle prelazite u osunčan predeo, a već nekih 600 metara po izlasku iz varošice ponovo nailazite na maglu”, kaže predsednik opštine Milutin Jeličić, uz trvdnju da se varoš kojom rukovodi nalazi na izrazito dobrom mestu, što potkrepljuje podatkom da je još u vreme Miloša Obrenovića proglašeno za vazdušnu banju.
Ipak, zdravo i lepo prirodno okruženje, te blizina skijališta na Kopaoniku, nisu sami po sebi dovoljni za život i napredak opštine.
“Ovde smo mnogo ulagali u infrastukturu, pre svega u mesne zajednice i sredine gde ima stanovništva. Pored toga smo pomagali i izgradnju privrednih pogona na čitavom području, a u Brzeće smo doveli investitore koji su ulagali u izgradnju hotela. Time je obezbeđen opstanak ljudi u ovom kraju. Koristeći pogodnosti Kopaonika stanovništvo svakako ima nešto bolji standard u odnosu na pojedine delove Srbije”, kaže Jelićić.
Na pitanje da li bi se moglo zaključiti da su grad i opština više uložili u Kopaonik nego što im je dosad kroz turizam vraćeno, predsednik opštine bez ustezanja odgovara da jeste tako: “Mi smo uglavnom više ulagali u Kopaonik i podkopaonička sela koja su izuzetno lepa. Morali smo prvo da uložimo u infrastrukturu, u dobre puteve, u energetiku, vodu, kanalizaciju, da sve infrastrukturno rešimo kako bismo mogli da privučemo investitore. U nekom budućem periodu planiramo da se uloženo isplati i da nam novac koji dolazi u opštinsku kasu omogući zajamac za brži razvoj. Imali smo već uspeha, efekti ulaganja su sve uočljiviji i primamljiviji za investitore. Primera radi, u Brzeći, turističkom centru koje pripada opoštini, do pre 17 godina su bili tek jedan hotel, jedno odmaralište i možda desetak vikendica. Od tada do danas, odnosno od stvaranja uslova za dolazak investitora, napravljen je ogroman pomak - na ovoj turističkoj destinaciji sada postoji 16 hotela sa smeštajnim kapacitetom za oko deset hiljada turista.”

OČEKIVANJA OD DRŽAVE

Koliko god je Brzeća u fokusu razvoja opštine i njenih potencijala, veliki problem predstavlja veza sa skijalištem na Kopaoniku. Brus, jednostavno, nije u mogućnosti da samostalno izgradi savremenu žičaru koja bi direktno prevozila posetioce od Brzeće do vrha planine. “Postoji jaka ekonomska opravdanost za pravljenje gondole od Brzeće do Kopaonika”, uverava Jeličić. “Zato apelujem na Vladu Srbije, na Javno preduzeće Skijališta Srbije, da nam sagrade tu gondolu, ili bar natkriveni šestosed kako bismo mogli skijaše i turiste iz podnožja da prevezemo do Kopaonika. Mi to očekujemo, postoji i obećanje da će Ministarstvo privrede izdvojiti novac da se napravi šestosed ili gondola. Što se iznosa investicije tiče, mala je razlika između to dvoje. Opština će svakako podržati takav projekat ulaganjem u izgradnju parking prostora i svih pratećih sadržaja.”
Profil potrebnih investicija u opštini se praktično sam nameće s obzirom da su potrebe turista sve veće i zahtevnije. Poseta gostiju je u stalnom porastu, sve više je turista iz bivših jugoslovenskih republika i zemalja u okruženju, Grčke, Rumunije, Mađarske... Iz tog razloga interesovanje za ivestiranje postoji, dok nedostatak novca ograničava domaćine da samostalno realizuju neophodne radove.
Jedan od prioriteta opštine je i realizacija namere da se turisti koji prolaze kroz Brus na putu ka Kopaoniku “nateraju” da se u varoši malo i zadrže. Osim što je odnedavno sam Brus potpuno uređen, učinjeni su i drugi važni koraci. Jeličić navodi da su sačinjeni precizni planovi.
“Prošle godine smo sredili celu varošicu, ali i potpuno renovirali ruinirani otvoreni bazen olimpijskih dimenzija. To se odmah pokazalo kao pun pogodak za naše stanovništvo, nadamo se da će i turisti na to obratiti pažnju. Drugo, Brus ima svoju banju sa izvorom tople lekovite vode od 28 stepeni. Analize su potvrdile da voda i boravak u banji pomažu u lečenju kožnih i želudačnih bolesti. Sagradili smo jedan bazen prošle godine, pa je sada sve više posetilaca. Nameravamo da pokrijemo drugi bazen kako bi banjska ponuda bila na raspolaganju tokom čitave godine. Ujedno, oko banjskog parka otkupljujemo zemljište kako bismo potencijalnom investitoru mogli da ponudimo uređeno zemljište za gradnju hotela i stvaranje banje koja bi bila konkurentna mnogim drugim.”

ZAOKRUŽENA PONUDA

Računica je jasna – ukoliko bi se iskoristili i uskladili potencijali banje i ponuda Kopaonika, Brus bi, sigurni su domaćini, bio pun gostiju. Jer, šestomesečna zimska sezona na planini i celogodišnja u banji jesu ponuda koju na praktično istoj lokaciji drugi nemaju.
“Samim tim bi i migracija stanovništva bila zaustavljea. I ne samo da bismo zadržali svoje stanovništvo, nego sam uveren da bismo privukli ljude sa strane da dođu i nastane se ovde. Još desetine drugih delatnosti bi u pratećem sadržaju moglo da se pokrene, čime bismo se uvrstili u red naprednijih i bogatijih opština”, optimističan je predsednik opštine.
Drugi važan cilj je već dostignut. U poslednjih desetak godina sadnja malina i kupina je postigla ogroman uzlet. Opština je pomogla ovdašnjim investitorima, pa sada postoji oko 40 hladnjača koje otkrupljuju to voće, čime je znatno uvećan i broj uposlenih. Pred rukovodstvom opštine sada je naredni korak - podrška u finalizaciji proizvoda i njihovom pakovanju za plasman na strana tržišta. Kapaciteta za proizvodnju i prihvat ima i za druge proizvode. Postojeći se, osim za zadovoljavanje lokalnog tržišta, plasiraju u veće centre širom Srbije, dok su sa kvalitetom ovdašnje maline i kupine uveliko upoznati potrošači u Holandiju, Francuskoj i Nemačkoj.
“Potrebe za proizvodnjom zdrave hrane su sve veće. To je jasno. Tu prednost mogu da iskoriste naši poljoprivrednici i sve što nudi ovo područje koje apsolutno važi za zdravu sedinu. Svi proizvodi su bezbedni, nema upotrebe hemikalija, tako da sve što se odavde nudi jeste izuzetnog kvaliteta”, navodi Jeličić.

-----------------------------

Obilazak za preporuku

Turizam i poljoprivreda su u opštini Brus tesno povezani. Oboje podrazumeva visok kvalitet, što opština poseduje, s namerom da postojeće unapređuje u skladu sa savremenim zahtevima. Kako kaže predsednik opštine Milutin Jeličić, ta dva segmenta su na primeru Brusa nerazdvojna i predstavljaju celinu.
Planinski i banjski turuzima, uz zdravu hranu, nisu jedini aduti. U opštini Brus se nalaze vredni manastiri i crkve, jedinstven gejzir koji vodu izbacuje do visine od četiri metra, izletišta, vodopad “Jelovarnik” koji je sa svojih 78 metara najviši u zemlji, dok mogućnosti lovnog i ribolovnog turizma nisu ni približno iskorišćene.